KUNSTWERK BLOWN
ligging: oudstrijdersplein, Halle
klant: stad Halle
periode: 2003-2006
budget: € 50.000 excl. btw/erelonen
medewerkers: Roland Piffet
stabiliteit: UTIL cvba, Rolf Vansteenwegen
kunstenaar: Virginie Bailly
aannemer: Alkar Technology
beeldmateriaal: Lezze architecten
publicatie: De Standaard 26-04-2006, Een mijlpaal in het verkeer, Lars Kwakkenbos
Halle wilde iets opmerkelijks maken op het Oudstrijdersplein. Op het plein komen verschillende wegen samen en het is ook een gevaarlijk punt waar al een dodelijk ongeval gebeurde. Mede daarom werd beslist om er een rotonde aan te leggen. De stad moest kiezen of ze daar een boom of een een kunstwerk wilden. Omdat het plein de toegang is tot Halle, kozen ze het laatste. Halle schreef een wedstrijd uit en stelde een jury samen met onder meer lokale kunstenaars, die het ontwerp moest kiezen. Het stadsbestuur volgde de jury, het gedurfde karakter sprak hen aan: “het is veel origineler dan de werken die je meestal op rotondes ziet”.
copyright dbj de Standaard
Het Bevrijdingsplein in Halle kan een kentering teweegbrengen in de manier waarop er wordt nagedacht over kunst in de openbare ruimte. Een half jaar geleden nog liep er in De Velinx in Tongeren een tentoonstelling met staaltjes kunst op Limburgse rotondes. Stijn Meuris had ze uitgekozen. Sommige zagen er hilarisch uit, andere zaaiden twijfel: mooi of niet mooi? Noem deze rotonde in Halle gerust een ijkpunt voor gemeentebesturen die nog denken aan kunst op de weg. Deze kunst durft weer groot te zijn.
Op vrijdag 7 april 2006, rond middernacht, reed een enorme oplegger de rotonde van het Bevrijdingsplein op. Er lag een donkergroene mast van 40 centimeter dik en 35 meter lang op, die lichtjes omboog. Zes uur later stond hij overeind. Het bovenste deel ervan geeft licht en de wind beweegt hem heen en weer. De voorbije weken is het kunstwerk met rotonde afgewerkt, het wordt deze week ingehuldigd.
Halle heeft op zijn rotonde aan het bevrijdingsplein een paal van 35 meter hoog opgericht. Hij zal licht geven en zwiepen in de wind. Dwaasheid, zoals veel andere rotondekunst? Allerminst.
Ritme
Op het Bevrijdingsplein in Halle kan het druk zijn. De kunstenares Virginie Bailly en de architect Roland Piffet hielden rekening met het ritme van de auto’s en vrachtwagens en lieten de lantaarnpalen op en rond het plein in verschillende kleuren schilderen.
De mast die op de rotonde staat, is gemaakt uit polyester versterkt met glasvezel. De ingenieur Rolf Vansteenwegen berekende hoe ver de wind de top kon laten bewegen. Drie à vier meter, als het heel hard waait. Niet schrikken dus als u in Halle een groene lijn (overdag) of een strook groenachtig licht (’s nachts) in de lucht heen en weer ziet zwiepen.
In die ene mast en die gekleurde lantaarnpalen komt veel knowhow samen. Kunst is teamwork geworden. Nuchtere lijnen en kleuren, bedacht door een kunstenares, in ruimte omgezet door een architect en berekend door een ingenieur. Ten slotte was nog een half jaar nodig om de stroken polyester met glasvezel in hars te drenken en op elkaar te leggen, tot er een mast van 35 meter lang en 40 centimeter dik klaarlag in het atelier.
De lantaarnpalen en de mast zijn lijnen geworden en gunnen het plein en het verkeer een ritme. Hij is bescheiden, maar groot genoeg om overeind te blijven in het zicht van pendelaars en vrachtwagenchauffeurs. De mast wordt een nieuw ijkpunt in hun voorruit en terwijl ze ernaartoe rijden, creëren de gekleurde lantaarnpalen een ritme.
Grote kunst
Kunst op straat blijft heikel. Bewoners protesteren. De kunstwereld lacht je uit. En zodra men het eens raakt, ziet de gemeenteraad er anders uit.
De afgelopen decennia hadden gemeentes en media meer aandacht voor tijdelijke kunstprojecten. Die hoeven niet zoveel te kosten, brengen mensen samen en wie zich aan de kunst stoort, hoeft zich geen zorgen te maken: een paar weken later is ze weer verdwenen.
Een kunstwerk dat blijft staan, levert meer problemen op. Het kost veel geld, het moet aan allerlei voorschriften voldoen en niemand weet wie zo’n kunstwerk na dertig jaar nog mooi vindt. Mensen kijken er ook anders naar. Ze letten niet op kunst, maar op het verkeer. Wellicht daarom dat veel rotondekunst zo om aandacht schreeuwt.
Mensen anders laten kijken klinkt als een ouderwets dogma dat ooit moderne kunst vooruithielp. Naïef? Niet als er wordt gewerkt op maat van de plek waar de kunst terechtkomt en de mensen die er passeren, zoals met de kleuren, lijnen en palen in Halle gebeurt.
Deze zomer een paar tentoonstellingen minder, alsjeblieft? Steek het geld weer wat vaker in kunst die langer overeind blijft staan, waar mensen aan kunnen wennen en die helemaal niet klein hoeft te zijn. Met de plannen van de nieuwe Vlaamse bouwmeester Marcel Smets in het achterhoofd- hij wil hoog inzetten op de structuur van onze openbare ruimte- wordt het weer tijd om na te denken over “grote” kunst. Letterlijk dan.
copyright Lars Kwakkenbos
lezze architecten 